شَد و مجلس شَد 1

« شَد » میان بندی نمادین بوده که هنگام تشرف و پیوستن به سلک جماعات اهل فتوت، اصناف و برخی طریقت های صوفیه، در مراسمی آیینی و در مجلسی با حضور اعضای پیشین، به کمر فرد تازه وارد ومبتدی بسته می شده است؛ با برگزاری آیین شد، شخص به عضویت دائمی یا آزمایشی جماعات یادشدهدرمی آمد. این آیین که دست کم تا سده هفتم هجری پیشینه دارد، تا دوره حاضر – برای نمونه نزدبرخی سلسله های متصوفه- ادامه یافته است. شد، افزون بر این که نشانی از تأیید عضویت جماعاتیادشده بوده، کارکردهای دیگری نیز داشته است؛ چنان که نزد پیشه وران و اهل بازار، شد عضو، به نوعیداشته « لُبس خرقه » پروانه کسب او شمرده می شده، و در بین برخی متصوفه کارکردهایی شبیه آییناست.کارکردها، تاریخچه، جنس و شکل و ویژگی های ظاهری، شرایط مشدودان و جزئیات مراسم ومجلس شد، بر اساس فتو تنامه ها و کس بنامه ها (به ویژه فتوت نامه های پارسی که در پژوهش هایپیشین کمتر به آنها پرداخته شده) در این مقاله بررسی شده اند.